Το Δίκαιο της Θαλάσσης

            Γράφει ο Γιώργος Γκορέζης

 

 

Η προσδοκία των ελλήνων πολιτικών ότι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ θα εξευρωπαΐσει την πολιτική της συμπεριφορά, ώστε να εγκαταλείψει τις επεκτατικές της βλέψεις στο Αιγαίο και να αποχωρήσει οικειοθελώς από την Κύπρο, αποτελεί περισσότερο ευχή ή αυταπάτη, παρά προϊόν συνεκτικής πολιτικής ανάλυσης. Ενθαρρυμένη η Τουρκία από την διπλωματική της επιτυχία του κράτους υποψήφιου μέλους, επιχειρεί τώρα κάτι ανάλογο στο Αιγαίο. Οι συνεχείς παραβιάσεις του εθνικού μας εναερίου χώρου και οι παραβάσεις του FIR Αθηνών από τα τουρκικά αεροσκάφη, όπως και «οι βόλτες» των τουρκικών αεροσκαφών πάνω από το Αγαθονήση και το Φαρμακονήσι αποσκοπούν στην «ευρωπαϊκή καταγραφή» των μονομερών διεκδικήσεων της Άγκυρας.

Η Τουρκία δεν αποσκοπεί καθόλου στην πρόκληση κάποιας μείζονος κρίσεως στην περιοχή. Σε αντίθεση με αυτά που πιστεύει κυβέρνηση και αντιπολίτευση, η Τουρκία επιχειρεί να αξιοποιήσει τις ενταξιακές της προοπτικές, όχι προς τον «εξευρωπαϊσμό» της συμπεριφοράς της στα ελληνοτουρκικά, αλλά προς την ευρω-κατοχύρωση των μονομερών διεκδικήσεών της εις βάρος της Ελλάδος, όπως ήδη πέτυχε με την Κύπρο.

Οι Έλληνες δεν έχουμε παρά να στηρίξουμε τις ελπίδες μας στο Διεθνές Δίκαιο, όπως αυτό απορρέει από το Νέο Δίκαιο για τη θάλασσα, που υπογράφηκε την 16-11-94 από 117 κράτη στην Ιαμική. Με βάση τον διεθνή αυτό νόμο η Ελλάδα μπορούσε επί δεκαετίες τώρα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, πράγμα που θα επέλυε δια παντός τα προβλήματα της με τους Τούρκους. Η Τουρκία, που πρόβλεψε έγκαιρα την απειλή, δήλωσε πως μια τέτοια ενέργεια θα αποτελούσε αιτία πολέμου.

Αλλά οι βασικές ρυθμίσεις του νέου Δικαίου της θάλασσας εξακολουθούν να είναι ευνοϊκές και έχουν ως εξής :

Αιγιαλίτιδα ζώνη    

Το πλάτος της μπορεί να φθάσει μέχρι τα 12 ν.μ. και ιδιαίτερα ευνοεί την χώρα μας. Διατηρούμε τα 6 ν.μ.

Συνορεύουσα ζώνη

Σύμφωνα με το νέο δίκαιο η συνορεύουσα ζώνη μπορεί να επεκτείνεται μέχρι 24 ν.μ., μετρώμενη μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη.

Αποκλειστική οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ)

Η ΑΟΖ έχει κατά το νέο δίκαιο έκταση 200 νμ (για την ακρίβεια 188 νμ, εάν αφαιρέσουμε τα 12 νμ της αιγιαλίτιδας ζώνης). Μέσα στην ζώνη αυτή το παράκτιο κράτος ασκεί όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα που ασκεί στην υφαλοκρηπίδα, για έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.

Αρχιπελαγικά κράτη

Η νέα Σύμβαση περιλαμβάνει ευνοϊκές διατάξεις για τα αμιγώς αρχιπελαγικά κράτη, δηλαδή εκείνα που αποτελούνται αποκλειστικά από νησιά, όχι όμως και για τα μικτά κράτη, όπως η χώρα μας, αν και ιστορικά ο όρος ξεκίνησε από το Αιγαίο που απεκαλείτο «Αρχιπέλαγος».

Υφαλοκρηπίδα

Τα νησιά έχουν κατά τη νέα ρύθμιση πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας. Επομένως και η νέα ρύθμιση είναι ευνοϊκή για την χώρα μας.

Οι Διαφορές στο Αιγαίο

Με τον Νόμο 2674 στις 20 Μαίου 1982 η Τουρκία καθιέρωσε τα χωρικά της ύδατα και εναέριο υπερκείμενο χώρο στα 6 Ναυτικά Μίλια.   Ο Νόμος εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα πέραν των 6 Ναυτικών Μιλίων σε ορισμένες περιοχές, και βάσει αυτού ο  Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών στις 2 Ιουνίου 1982 διακήρυξε ότι στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο το όριο των χωρικών υδάτων φθάνει στα 12 Ναυτικά Μίλια..

Με τον Αναγκαστικό Νόμο 230 στις 17 Σεπτεμβρίου 1936, η Ελλάδα καθορίζει χωρικά ύδατα  6 Ναυτικών Μιλίων. 

Με το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθ. 12 στις 18 Σεπτεμβρίου 1931, η Ελλάδα καθορίζει εύρος εναερίου χώρου 10 Ναυτικά Μίλια, σχετικά με την αεροπλοΐα και τα θέματα αεραμύνης, και στηρίζει την απόφασή της αυτή στο ότι η Εθνική Ασφάλειά της απαιτεί ευρύτερη ζώνη αεροπορική για την έγκαιρη προειδοποίηση επίθεσης, από τα χωρικά ύδατα των 6 Ναυτικών Μιλίων.

Η Αποστρατικοποίηση των Νησιών του Αιγαίου

Τα νησιά που κείνται στην είσοδο των Δαρδανελίων  επηρεάζονται από την συνθήκη Λοζάννης / Μοντρέ, τα νησιά της Ανατολικής Μεσογείου από τη συνθήκη της Λοζάννης και τα Δωδεκάνησα από την συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία.

Συνθήκη  Λοζάννης  (1923), Άρθρο 13: 

«Προς τον σκοπό να εξασφαλισθεί διατήρηση της ειρήνης, η Ελληνική Κυβέρνηση αναλαμβάνει να τηρεί τους εξής περιορισμούς στα νησιά Μυτιλήνη, Χίος, Σάμος και Ικαρία :  (1) όχι ναυτικές βάσεις και οχυρώσεις….    (2)  Τα Ελληνικά στρατιωτικά αεροπλάνα απαγορεύεται να πετούν πάνω από το έδαφος της Ανατόλια.  Αμοιβαία, η Τουρκία απαγορεύει  στα στρατιωτικά της αεροπλάνα να πετούν πάνω από τα νησιά αυτά.   (3)   Οι Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις στα νησιά αυτά περιορίζονται στις απολύτως αναγκαίες κλάσεις που καλούνται για θητεία……. όπως και σε μια σχετική δύναμη χωροφυλακής και αστυνομίας».

Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία (1947), Άρθρο 14 :  «Η Ιταλία παραχωρεί στην Ελλάδα την πλήρη κυριαρχία των Δωδεκανήσων.  Τα νησιά αυτά θα είναι και θα παραμείνουν αποστρατικοποιημένα».

            Προσθήκη 13 (D) :  «Αποστρατικοποιημένα εννοεί να απαγορεύονται όλες οι Ναυτικές, οι στρατιωτικές και αεροπορικές εγκαταστάσεις και οχυρώσεις.  Η στάθμευση των στρατιωτικών,  ναυτικών και αεροπορικών Μονάδων.   Οι στρατιωτικές ασκήσεις.   Αυτό δεν απαγορεύει το προσωπικό ασφαλείας, που πρέπει να περιορίζεται σ’ ένα λογικό αριθμό να  οπλίζεται με όπλα που μπορούν να φέρονται και χρησιμοποιούνται  από ένα πρόσωπο».

Ως προς τη Λήμνο, η συνθήκη του Μοντρέ αντικατέστησε ολικώς τη συνθήκη της Λοζάννης, αναγράφοντας στο προοίμιο:

 Έχοντας  «αποφασίσει να αντικαταστήσουμε με την παρούσα τη συνθήκη που υπογράφηκε στη Λοζάννη στις 24

Ιουλίου 1923 ….»

Εναέριος Έλεγχος του Αιγαίου

Με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας  (International Civil Aviation Organization – ICAO)  που  ιδρύθηκε με τη σύμβαση του Σικάγο το 1944,η Ελλάδα έχει την ευθύνη  να διαχειρίζεται το FIR του Αιγαίου (Flight Information Regiοn )-για πληροφορίες πτήσεων και προειδοποιήσεις για πτήσεις. Η Τουρκία και η Αμερική υποστηρίζουν ότι εξαιρούνται τα στρατιωτικά αεροπλάνα.

Ο Γιώργος Γκορέζης

           Weblog : ggore.wordpress.com